برای عضویت رایگان و آسان  بر لینک زیر کلیک کنید

iranom.loxblog.com/member.php

«قدر» در لغت به معناى اندازه و اندازه‏گیرى است.(1) «تقدیر» نیز به معناى اندازه‏گیرى و تعیین است.(2) اما معناى اصطلاحى «قدر»، عبارت است از ویژگى هستى و وجود هر چیز و چگونگى آفرینش آن(‏3) به عبارت دیگر، اندازه و محدوده وجودى هر چیز، «قدر» نام دارد. (4)

بنابر دیدگاه حكمت الهى، در نظام آفرینش، هر چیزى اندازه‏اى خاص دارد و هیچ چیزى بى‏حساب و كتاب نیست. جهان حساب و كتاب دارد و بر اساس نظم ریاضى تنظیم شده، گذشته، حال و آینده آن با هم ارتباط دارند.

استاد مطهرى در تعریف قدر مى‏فرماید: « ... قدر به معناى اندازه و تعیین است... حوادث جهان ... از آن جهت كه حدود و اندازه و موقعیت مكانى و زمانى آنها تعیین شده است، مقدور به تقدیر الهى است.»(5) پس در یك كلام، «قدر» به معناى ویژگى‏هاى طبیعى و جسمانى چیزهاست كه شامل شكل، حدود، طول، عرض و موقعیت‏هاى مكانى و زمانى آنها مى‏گردد و تمام موجودات مادى و طبیعى را در برمى‏گیرد.

این معنا از روایات استفاده مى‏شود؛ چنان كه در روایتى از امام رضا علیه السلام پرسیده شد: معناى قدر چیست؟ امام فرمود: «تقدیر الشى‏ء، طوله و عرضه»؛ «اندازه‏گیرى هر چیز اعم از طول و عرض آن است.» (6) و در روایت دیگر، این امام بزرگوار در معناى قدر فرمود: «اندازه هر چیز اعم از طول و عرض و بقاى آن است.»(7)

بقیه در ادامه مطلب و نظر و عضویت یادتون نره ...........

فضايل كلي ماه رمضان
در بين ماه هاي سال قمري، ماه مبارك رمضان، از قداست و جايگاه ويژه اي برخوردار است چنانكه در دعاي مخصوص آن مي خوانيم: «... و هذا شهر عظمته و كرمته و شرفته و فضلته علي الشهور...»؛ (اقبال الاعمال/24) «و رمضان، ماهي است كه او را عظمت و كرامت و شرافت، و فضيلت دادي، نسبت به ماه هاي ديگر.»

رسول خدا(ص) مي فرمايد: «اگر كسي در اين ماه، يك آيه از قرآن، تلاوت كند، ثوابش مثل كسي است كه در غير ماه رمضان، يك بار قرآن را ختم كرده باشد.»(امالي صدوق/93) از امام صادق(ع) نيز نقل شده است: «هركس در ماه رمضان، صدقه اي بدهد خداوند هفتاد نوع، بلا را از او دور مي كند.» (بحار/ 93/316)

حضرت علي(ع) از پيامبر خاتم(ص) نقل مي فرمايد: «هيچ مؤمني نيست كه ماه رمضان را، به حساب خدا، روزه بگيرد، مگر آن كه خداي تبارك و تعالي، هفت خصلت را براي او لازم گرداند، هرچه حرام در پيكرش باشد محو و ذوب گرداند. به رحمت خداي عزوجل نزديك مي شود. (با روزه خويش) خطاي پدرش حضرت آدم را مي پوشاند. خداوند لحظات جان دادن را، براي او، آسان كند. از گرسنگي و تشنگي روز قيامت در امان است. خداي عزوجل از خوراكي هاي لذيذ بهشتي او را نصيب دهد. و بالاخره خداي عزوجل، برائت و بيزاري از آتش دوزخ را به او عطا فرمايد. (پرسش كننده در اين حديث مفصل، عالم يهودي بود) كه عرض كرد راست گفتي اي محمد.» (من لايحضر صدوق/2/74)

ماه مبارك رمضان علاوه بر اين كه ماه عبوديت و بندگي، و ماه غفران و رحمت الهي است، از جهات ديگر نيز حائز اهميت است:

1) ماه نزول قرآن
اولين ويژگي و امتياز ماه مبارك رمضان، نزول قرآن كريم بر قلب نازنين پيامبر خدا(ص) براي نجات و هدايت انسان ها در اين ماه پربركت است چنانكه خداي سبحان مي فرمايد: «ماه رمضان، ماهي است كه قرآن به عنوان راهنمايي مردم و نشانه هاي هدايت و فرق ميان حق و باطل در آن، نازل شده است.» (بقره/185) در آيه ديگر مي فرمايد: «ما قرآن را در شب مبارك فرو فرستاديم.»(دخان/2)

2) شب قدر و تعيين سرنوشت
دومين ويژگي كه باعث فضيلت ماه مبارك رمضان شده است، قرارگرفتن شب قدر و تعيين سرنوشت، در اين ماه نوراني است. چنانكه در سوره قدر مي خوانيم: «ما آن ]قرآن[ را، در شب قدر، نازل كرديم. و تو، چه مي داني شب قدر چيست؟ شب قدر ]در مقام و مرتبه[ از هزار ماه، بهتر و بالاتر است. ظاهراً مراد از قدر، تقدير و تعيين و اندازه گيري است، خداي تعالي در آن شب، حوادث يكسال ]از آن شب تا شب قدر سال آينده[ را تقدير مي نمايد، زنگي و مرگ، رزق ، سعادت و شقاوت و چيزهايي از اين قبيل را مقدر مي سازد. (تفسير الميزان ذيل آيه)

امام باقر (ع) در جواب سؤال از معناي آيه «انا انزلناه في ليله مباركه » مي فرمايد: «شب قدر كه همه ساله در ماه رمضان در دهه آخرش، تجديد مي شود، شبي است كه قرآن، جز در آن شب، نازل نشده، و آن شبي است كه خداي تعالي درباره اش فرموده: «فيها يفرق كل امر حكيم» در آن شب، هر حادثه اي كه بايد در طول آن سال، واقع گردد، تقدير مي شود، چه خير و چه شر، چه طاعت و چه معصيت، و چه فرزندي كه قرار است متولد شود، و يا اجلي كه بناست فرا رسد، و يا رزقي كه قرار است (تنگ و يا وسيع) برسد، پس آنچه در اين شب، مقدر شود، و قضايش رانده شود، قضايي حتمي است، ولي در عين حال، مشيت خداي تعالي در آنها محفوظ است.» (كافي /4/751) 

. امام على (ع): پيامبر خدا (ص) در ماه رمضان به جنگ بدر رفت و در ماه رمضان نيز مكه را فتح كرد. (ميزان الحكمه حديث 14921)

2. پيامبر خدا (ص): زمانى بر امت من بيايد كه علما را جز به لباس نيكو نشناسند و قرآن را جز به صداى خوش و خدا را جز در ماه رمضان عبادت نكنند پس ، هرگاه چنين زمانى فرا رسد، خداوند فرمانروايى بر آنان مسلط گرداند كه نه علم دارد و نه بردبارى و نه رحم. (ميزان الحكمه حديث 15456)

3. پيامبر خدا (ص): برترين صدقه ، در رمضان است. (ميزان الحكمه حديث 10407) 

. امام حسن (ع) در روز عيد فطر بر گروهى گذشت كه سرگرم بازى و خنده بودند بالاى سرآنها ايستاد و فرمود: خداوند ماه رمضان را ميدان مسابقه خلق خود قرار داد، تا به سبب طاعت او به سوى خشنوديش از يكديگر سبقت گيرند پس ، گروهى پيشى گرفتند و كامياب شدند وگروهى عقب ماندند و ناكام شدند بسيار بسيار تعجب است از كسى كه در اين روزى كه نيكوكاران پاداش داده مى شوند و هرزه كاران زيان مى برند، در حال خنده و بازى هستند به خداسوگند، اگر پرده كنار رود، خواهند دانست كه نيكوكار به نيكوكارى خود مشغول است و بدكاربه بدكردارى خود حضرت سپس به راه خود ادامه داد و رفت. (ميزان الحكمه حديث 14605)

2. پيامبر خدا (ص): زمانى كه وارد مدينه شدم ، اهالى اين شهر را از زمان جاهليت دو روز بودكه طى آن دو روز به بازى و تفريح مى پرداختند خداوند به جاى آن دو روز دو روز بهتر به شماداد: روز فطر و روز قربان. (ميزان الحكمه حديث 14606)

3. پيامبر (ص) به دختران و همسران خود دستور مى داد، كه در عيد فطر و قربان بيرون بيايند. (ميزان الحكمه حديث 14607)

4. امام صادق (ع): امير المؤمنين على بن ابى طالب (ع) در روز فطر خطبه ايراد كرد و فرمود: اى مردم !همانا اين روزشما،روزى است كه در آن نيكوكاران پاداش مى يابند و هرزه كاران زيان مى بينندو شباهت بسيارى به روز رستاخيز شما دارد پس ، با بيرون آمدن از خانه هايتان به سوى مصلا يتان به ياد آن روزى افتيد كه از گورهايتان به سوى پروردگارتان بيرون مى آييدو از ايستادن در مصلا يتان به ياد آن روزى افتيد كه در پيشگاه پروردگارتان مى ايستيد و از بازگشتن به سوى خانه هايتان آن روزى را ياد آوريد، كه به خانه هاى خوددر بهشت باز مى گرديد!.اى بندگان خدا! كمترين چيزى كه براى مردان و زنان روزه گير مى باشد، اين است كه در روز آخرماه رمضان فرشته اى آنان را ندا مى دهد: بشارت بادا بر شما اى بندگان خدا! كه خداوند گناهان گذشته شما را بخشود پس مواظب باشيد كه از اين پس چه مى كنيد!. (ميزان الحكمه حديث 14608)

5. پيامبر خدا (ص): عيد فطر و قربان را با جملات لا اله الا اللّه و اللّه اكبر و الحمد للّه و سبحان اللّه ، آذين بخشيد. (ميزان الحكمه حديث 14615)

6. پيامبر خدا (ص): در روزهاى عيد فطر و قربان از خانه بيرون مى آمد و با صداى بلند لا اله الا اللّه و اللّه اكبرمى گفت. (ميزان الحكمه حديث 14616)

7. پيامبر خدا (ص): در روز عيد فطر، از زمانى كه از منزل بيرون مى آمد تا رسيدن به نمازگاه همچنان تكبيرمى گفت. (ميزان الحكمه حديث 14617)

8. پيامبر خدا (ص): در اثناى هر خطبه اى تكبير مى گفت ، اما در خطبه هاى عيد فطر و قربان بيشتر تكبيرمى گفت. (ميزان الحكمه حديث 14618) 

. انس: پيامبر (ص) در زمانى كه مقيم بود، دهه آخر ماه رمضان را اعتكاف مى كرد و هر گاه به مسافرت مى رفت ، سال بعد بيست روز معتكف مى شد. (ميزان الحكمه حديث 13626)

2. امام صادق (ع): رسول خدا (ص) ده روز آخر ماه رمضان را در مسجد اعتكاف مى كرد دراين مدت براى آن حضرت چادرى مويى برپا مى شد و ايشان دامن به كمر مى زد و بسترش رابر مى چيد. (ميزان الحكمه حديث 13627)

. امام رضا (ع): امير المؤمنين (ع) سه شب نمى خوابيد: شب بيست و سوم ماه رمضان ، شب عيد فطر و شب نيمه ماه شعبان ، در اين شبها روزيها تقسيم و مدت عمر وهر آنچه در آن سال رخ خواهد داد ، تعيين مى شود. (ميزان الحكمه حديث 8975 )

2. قرآن : ((ما آن (قرآن ) را در شب قدر نازل كرديم و چه مى دانى كه شب قدر چيست شب قدر از هزار ماه بهتراست در آن شب فرشتگان با روح به فرمان پروردگارشان براى هر كارى (كه مقرر شده است ) فرودآيند (آن شب ) تا دم صبح ، صلح و سلام است )).

3. ((ما آن را در شبى فرخنده نازل كرديم (زيرا) كه ماهشدار دهنده بوديم )).

4. امام باقر (ع)، در پاسخ به پرسش حمران از معناى آيه ((ما آن را در شبى فرخنده نازل كرديم ))، فرمود: آرى ، منظور شب قدراست آن شب ، همه ساله در دهه آخر ماه رمضان قرار دارد و قرآن جز در شب قدرنازل نشده است خداى عزوجل مى فرمايد: ((در آن شب هر كارى (به نحوى ) استوار،فيصله مى يابد)) فرمود: در شب قدر هرچيزى ، از خير و شر يا طاعت و معصيت ياولادت مولودى يا مرگ كسى يا روزيى ، كه در آن سال تا شب قدر سال آينده تحقق مى يابد، مقدر مى شود آنچه در آن شب مقدر و حكم شود، حتمى است و البته مشيت و خواست خدا در آن دخالت مى كند.حمران مى گويد: عرض كردم: ((شب قدر،بهتر از هزار ماه است ))، مقصود چه چيزشب قدر است ؟ فرمود: كار شايسته در اين شب ، مانند نماز و زكات و انواع كارهاى نيك ، از كارى كه در هزار ماه بدون شب قدرصورت گيرد، برتر و بهتر است و اگر نبودكه خداوند حسنات مؤمنان را مضاعف مى كند، ايشان (به كمال فضيلت و ثواب ) نمى رسيدند، ولى خداوند عزوجل ، حسنات آنان را مضاعف مى گرداند. (ميزان الحكمه حديث 16380 )

5. امام صادق (ع): چون دهه آخر ماه رمضان فرا مى رسيد، رسول خدا (ص) دامن همت به كمر مى زد و از زنان دورى مى گزيدو شبها را احيا مى داشت و خود را وقف عبادت مى كرد. (ميزان الحكمه حديث 16381)

6. امام سجاد و امام باقر (ع) در هر روزماه رمضان اين دعا را مى خواندند: بار خدايا،بر محمد و آل او صلوات فرست و مرا توفيق ده تا در شب قدر بهترين حالتى را كه دوست دارى هر يك از دوستان تو داشته باشند و بيش از هر حالى مورد رضايت توست ، داشته باشم. (ميزان الحكمه حديث 22247) 

. پيامبر خدا (ص): هر كه ماه رمضان را دريابد و آمرزيده نشود ، خداوند او را (از رحمت خود) دور گرداند. (ميزان الحكمه حديث 7456)

2. پيامبر خدا (ص): در خطبه اش به هنگام فرا رسيدن ماه رمضان: بدبخت كسى است ، كه در اين ماه بزرگ ازآمرزش خداوند محروم ماند. (ميزان الحكمه حديث 7457 )

3. پيامبر خدا (ص): به راستى بدبخت آن كسى است ، كه اين ماه را پشت سرگذارد و گناهانش آمرزيده نشود. (ميزان الحكمه حديث 7458 )

4. پيامبر خدا (ص): كسى كه در رمضان آمرزيده نشود ،در كدام ماه آمرزيده خواهد شد؟ (ميزان الحكمه حديث 7459 )

5. پيامبر خدا (ص): بر منبر رفت و گفت: آمين اى مردم ! جبرئيل نزد من آمد و گفت: اى محمد! هر كه ماه رمضان را درك كند و در اين ماه آمرزيده نشود و بميرد ، خدا او را (از رحمت خود) دور كند بگو: آمين و من گفتم: آمين.در حديثى آمده است: جبرئيل نزد من آمد و گفت: خوار بادا كسى كه ماه رمضان را دريابدو آمرزيده نشود من گفتم: آمين. (ميزان الحكمه حديث 7460 )

6. امام صادق (ع): كسى كه در ماه رمضان آمرزيده نشود ، تا رمضان آينده آمرزيده نگرددمگر آن كه در عرفه حاضر شود. (ميزان الحكمه حديث 7461 ) 

. پيامبر خدا (ص): چون هلال ماه رمضان پديد آيد ، درهاى دوزخ بسته گردد و درهاى بهشت گشوده شود و شياطين به زنجير كشيده شوند. (ميزان الحكمه حديث 7453 )

2. پيامبر خدا (ص): خداوند بر هر شيطان سركشى هفت تن از فرشتگان خود را گمارده كه تا پايان اين ماه شما (رمضان ) همچنان در بند مى باشد. (ميزان الحكمه حديث 7454 )

3. پيامبر خدا (ص): چون شب اول ماه رمضان مى شود خداى جليل تبارك و تعالى ندا مى دهد: اى جبرئيل به زمين برو و شيطانهاى سركش را به زنجير بند تا روزه بندگان مرا تباه نسازند. (ميزان الحكمه حديث 7455 )

4. اخبارى كه در زمينه زنجير شدن شياطين در اين ماه از طريق عامه و خاصه نقل شده فراتر ازاستفاضه و در حد تواتر است. 

. امام على (ع): روزى رسول خدا (ص) براى ما خطبه اى ايراد كرد و فرمود: اى مردم ! همانا ماه با بركت و رحمت و آمرزش به شما روى آورده است اين ماه نزد خدا بهترين ماه است و روزهايش بهترين روزها و شبهايش بهترين شبها و ساعتهايش بهترين ساعات در اين ماه شما به ميهمانى خدا دعوت شده ايد و در زمره بهره مندان از كرامت خداوند قرار گرفته ايد در اين ماه نفسهاى شما تسبيح خداست و خواب شما عبادت است و اعمال شما پذيرفته و دعايتان به اجابت مى رسد من برخاستم و عرض كردم: اى رسول خدا! بهترين عمل در اين ماه چيست ؟ پيامبر فرمود: اى اباالحسن ! بهترين عمل در اين ماه خويشتندارى از حرامهاى خداى عزوجل است. (ميزان الحكمه حديث 7449 )

2. امام باقر (ع): رسول خدا (ص) در آخرين جمعه ماه شعبان براى مردم خطبه اى ايراد كردابتدا حمد و ثناى الهى گفت و سپس فرمود: اى مردم ! همانا ماهى بر سر شما سايه افكنده كه درآن شبى هست بهتر از هزار ماه آن ماه رمضان است كه خداوند روزه خود را در آن واجب كرده و يك شب نماز نافله در اين ماه را برابر با هفتاد شب نماز نافله در ديگر ماهها قرار داده است. (ميزان الحكمه حديث 7450 )

3. رسول خدا (ص) سه روز مانده از ماه شعبان ، به بلال دستور مى داد در ميان مردم جار بزندپس مردم را جمع مى كرد و بر منبر مى رفت و حمد و ثناى خدا مى گفت و مى فرمود: اى مردم !همانا اين ماه به شما روى آورده و آن سرور همه ماههاست در آن شبى وجود دارد كه از هزارماه بهتر است در اين ماه درهاى دوزخ بسته و درهاى بهشت گشوده مى شود هر كه اين ماه رادريابد و آمرزيده نشود خداوند او را (از رحمت خود) دور گرداند. (ميزان الحكمه حديث 7451 )

4. پيامبر خدا (ص): در آخرين روز ماه شعبان ، براى مردم خطبه اى ايراد كرد و فرمود: اى مردم ! ماه بزرگى بر شما سايه افكنده است ، ماهى مبارك ، در اين ماه شبى هست كه عمل (عبادت ) در آن از هزار ماه عمل (عبادت ) بهتراست اين ماه آغازش رحمت است و ميانش آمرزش و پايانش رهايى از آتش. (ميزان الحكمه حديث 7452 )

5. پيامبر خدا (ص): رمضان ، بدين سبب رمضان ناميده شده است كه گناهان را مى سوزاند. (ميزان الحكمه حديث 7441)

6. پيامبر خدا (ص): نگوييد: رمضان ، چون رمضان يكى از نامهاى خداى متعال است بلكه بگوييد: ماه رمضان. (ميزان الحكمه حديث 7442)

7. پيامبر خدا (ص): در نخستين شب ماه رمضان ،درهاى آسمان گشوده مى شود و تا آخرين شب آن بسته نمى شود. (ميزان الحكمه حديث 7443)

8. پيامبر خدا (ص): اگر بنده ارزش ماه رمضان را بداند، آرزو مى كند كه سراسر سال ، رمضان باشد. (ميزان الحكمه حديث 7444)

9. پيامبر خدا (ص): در هنگام فرا رسيدن ماه رمضان ،سه بار فرمود: سبحان اللّه ! به پيشواز عجب ماهى مى رويد؟ و عجب ماهى به شما روى مى آورد؟ (ميزان الحكمه حديث 7445)

10. امام صادق (ع) از سفارشهاى آن حضرت به فرزندانش در هنگام حلول ماه رمضان: جانهاى خود را به تلاش و كوشش وا داريد ، زيرا در اين ماه روزيها قسمت و اجلها نوشته مى شود و در آن نام هاى ميهمانان خدا كه بر او وارد مى شوند ، نوشته مى گردد در اين ماه شبى هست كه عمل (عبادت ) در آن از عمل (عبادت ) هزار شب بهتر است. (ميزان الحكمه حديث 7446)

11. امام سجاد (ع): در هنگام حلول ماه رمضان ، چنين دعا مى كرد: ستايش خدايى را كه دين خود را به ما ارزانى داشت و ما را به آيين خويش (اسلام ) اختصاص داد و در راههاى احسان و نيكى خود در آورد ، تا با نعمت و احسان او آن راهها را به سوى خشنوديش بپيماييم ، ستايشى كه آن را از ما بپذيرد و به وسيله آن از ماخشنود گردد و ستايش خدايى را كه ماه خود ، رمضان ، ماه روزه و ماه اسلام و ماه پاكيزگى و ماه تصفيه و ماه قيام (به عبادت و شب زنده دارى ) را يكى از اين راهها قرار داد. (ميزان الحكمه حديث 7447)

12. از دعاى آنحضرت در وداع با ماه رمضان : بدرود اى بزرگترين ماه خدا و اى عيد اولياى خدا ، بدرود اى (گرامى ترين ) اوقاتى كه (باما) همراه بودى و اى بهترين ماه در ميان ديگرروزها و ساعتها بدرود اى ماهى كه آرزوها درآن نزديك و اعمال و كردارها (ى نيك ) در آن منتشر است ، بدرود اى همدمى كه وجودش گرامى و فقدانش دردآور و اميدى كه از دست دادنش رنج آور است بدرود اى ماهى كه براى گنهكاران بس طولانى بودى و در دلهاى مؤمنان بس پرشكوه. (ميزان الحكمه حديث 7448) 

دين - نکات اخلاقی زیر از کتاب 'تازیانه سلوک' انتخاب شده است که سلسله دستور العمل های اخلاقی ایشان بوده است:

با خلق خدا مهربان باش. از سخنان ناهنجار گرچه به مزاح باشد بر حذر باش. خلاف مگو گرچه به مطایبت باشد. از قسم خوردن هم اگر چه به راست، احتراز کن. چه ایستاده ای دست افتاده گیر و تا می توانی نماز را در اول وقت به جای آر.

با خلق خدا مهربان باش. از سخنان ناهنجار گرچه به مزاح باشد بر حذر باش. خلاف مگو گرچه به مطایبت باشد. از قسم خوردن هم اگر چه به راست، احتراز کن. چو ایستاده ای دست افتاده گیر و تا می توانی نماز را در اول وقت به جای آر.

انسان بیدار همواره کشیک نفس می کشد و پاسبان حرم دل است و واردات و صادرات دهان خود را می پاید و دار هستی را کارخانه ای بزرگ می یابد که با عمّال بیشمار " و ما یعلم جنود ربک الا هو" دست هم گرفته در کارند تا انسان بسازند و از عالمی تحویل به عالم دیگر دهند و می گوید که مروت نباشد که کفران شود و جبران نشود.

از شاه اولیا امیرالمومنین علی (ع) سوال کردند که وجود چیست؟ گفت:
به غیر وجود چیست؟

اما در باب شیوه پسندیده سکوت، حق است که :

هر که را اسرار حق آموختند
مُهر کردند و دهانش دوختند

هر که خاموش شد گویا شد. هر که چشم سر بست بینا شد. هر که مراقب است سرور است. چه این که کلید نیکبختی در مشت اوست و نگین پیروزی در انگشت او.

قیامت با توست نه در آخر طول زمانی. رسول الله (ص) به قیس ابن عاصم فرمود: "ان مع الدنیا آخره" .

از ماه شعبان که میقات شهر الله است، غسل توبه کن و لباس وفا و ولا از دل و جان محرم شو و از صمیم قلب لبیک گو و در خویشتن سفری کن و گرد کعبه عشق طواف کن که دستی از غیب برون آید و کاری بکند.

در روز، مشغله و آمد و شد و اسباب انصراف انسان بسیار زیاد است، بخلاف شب که هنگام آرامش قوله سبحانه: " انا سنلقی علیک قولا ثقیلا ان ناشئه الیل هی اشد و طئا و اقوم قیلا ان لک فی النهار سبحا طویلا". لذا اذکار و اوراد و خلوت را در شب تاثیری خاص است که در روز نیست، به خصوص در ثلث آخر لیل.

اهل الله گفتند که هیچ نوع از انواع اذکار و عبادات در ترقی درجات و مقامات معنوی کلمه طیبه "لا اله الا الله" ندارد. از این روی رسول خدا (ص) فرمود: " کل حسنه یعملها الرجل توزن یوم القیامه الا شهاده لا اله الا الله فانها لا توضع فی المیزان و وضعت السماوات و الارضون السبع و ما فیهن کان لا اله الا الله ارجح من ذلک" به پارسی این که: در روز رستاخیز هر کار نیک سنجیده شود جز گواهی دادن به لا اله الا الله که آن را در ترازو ننهند چه اگر در ترازو رود، آسمان ها و زمین های هفتگانه با وی برابری نکنند. کنایه از این که ثواب این کلمه را نهایت نبود و به شمار نیاید و هیچ چیز هم سنگ او نگردد.

در این اوان که بحمدالله با " لا اله الا الله" محشوری ، خوش آن که با دوست، حشر علی الدوام دارد. حبیبا همت بلند دار و از کمال اخلاص:

دوست بگو دوست بگو دوست دوست
تا نگری هر چه بود اوست اوست 

.سید قدس سره در (اقبال) از كتاب (بشارة المصطفى لشیعة المرتضى ) با استناد آن به ((حسن بن على بن فضال )) از امام رضا از پدرانش ، از امیرالمؤ منین - درود و سلام بر آنان - روایت نموده كه حضرت فرمودند: رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم ) روزى براى ما سخنرانى نمود و فرمود:

((مردم ! ماه خدا با بركت و رحمت و بخشش گناهان نزدیك است ؛ ماهى كه نزد خدا برترین ماه ها، روزهایش برترین روزها، شبهایش بهترین شبها و ساعتهاى آن بهترین ساعتهاست ؛ ماهى است كه در آن به میهمانى خدا دعوت شده و شما را در این ماه از كسانى قرار داده اند كه شایسته كرامت خدا هستند. نفس كشیدن شما در آن تسبیح و خوابیدنتان در آن عبادت و عمل شما در آن مقبول و دعاى شما در آن مستجاب است . پس با نیتهایى راست، و دلهایى پاك از خدا بخواهید شما را موفق به روزه آن ، و خواندن كتابش نماید. بدبخت كسى است كه از آمرزش خدا در این ماه بزرگ محروم شود.

با تشنگى و گرسنگى خود در آن ، گرسنگى و تشنگى روز قیامت را بیاد آورید. به فقیران خود صدقه بدهید؛ بزرگان خود را در آن احترام كنید؛ كوچكترها را مورد رحمت خود قرار دهید و صله رحم بجا آورید. زبانهاى خود را حف0كرده ، دیدگان خود را از آنچه نگاه به آن حلال نیست و گوشهاى خود را از آنچه گوش دادن به آن حلال نیست ، نگهدارید. با یتیمان مردم مهربانى كنید تا با یتیمان شما مهربانى شود. به درگاه خداوند از گناهان خود توبه كنید. هنگام نماز دستهایتان را با دعا بطرف بالا بلند كنید؛ زیرا این وقت بهترین اوقات است و خداوند در آن هنگام با نظر رحمت به بندگانش نگاه كرده و هنگامى كه از او بخواهند و با او مناجات نمایند، جواب آنان را مى دهد. و اگر او را صدا بزنند، به آنان لبیك مى گوید. و اگر دعا كنند، دعایشان را مستجاب مى كند.

مردم! شما زندانى اعمال خود مى باشید، با استغفار خود را آزاد كنید. پشتهایتان از گناه سنگین است با طولانى نمودن سجده هاى خود آن را سبك نمایید. بدانید خداوند به عزت خود سوگند خورده است كه سجده كنندگان و نمازگزاران را عذاب نكند و در روزى كه مردم براى پروردگار جهانیان بر مى خیزند، آنان را با آتش نترساند.

مردم ! كسى كه به مؤمن روزه دارى افطار بدهد، ثواب آزاد كردن یك بنده و آمرزش گناهان گذشته خود را دارد. عرض كردند: رسول خدا! همه ما نمى توانیم این كار را انجام دهیم . حضرت (صلى الله علیه و آله و سلم ) فرمودند: از آتش بپرهیزید، گر چه با نیم دانه خرمایى . از آتش بپرهیزید گر چه با جرعه آبى . 

قال رسول الله‏ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله ـ فی فَضلِ شَهرِ رَمَضانَ ـ هُوَ شَهرٌ أوَّلُهُ رَحمَةٌ، و أوسَطُهُ مَغفِرَةٌ، و آخِرُهُ الإِجابَةُ وَالعِتقُ مِنَ النّارِ (16) ؛‌ ـ درباره فضیلت ماه رمضان ـ ماهى است كه آغاز آن رحمت، میانه آن آمرزش و پایان آن اجابت [دعا] و آزادى از آتش است .

- قال رسول الله صلى‏الله‏علیه‏و‏آله ـ مِن خُطبَتِهِ فی آخِرِ جُمُعَةٍ مِن شَعبانَ ـ : یا مَعشَرَ النّاسِ، إذا طَلَعَ هِلالُ شَهرِ رَمَضانَ غُلَّت مَرَدَةُ الشَّیاطینِ، و فُتِّحَت أبوابُ السَّماءِ و أبوابُ الجِنانِ و أبوابُ الرَّحمَةِ، و غُلِّقَت أبوابُ النّارِ (17)؛ پیامبر در خطبه خویش در آخرین جمعه ماه شعبان فرمود: اى گروه مردم! هر گاه هِلال ماه رمضان برآید، شیاطینِ سركش به بند كشیده مى‏شوند، درهاى آسمان و درهاى بهشت و درهاى رحمت، گشوده، و درهاى آتش، بسته مى‏شوند. - قال رسول الله صلى‏الله‏علیه‏و‏آله ـ یُبَشِّرُ أصحابَهُ ـ : جاءَكُم رَمَضانُ، جاءَكُم شَهرٌ مُبارَكٌ اِفتَرَضَ الله‏ُ عَلَیكُم صِیامَهُ، تُفَتَّحُ فیهِ أبوابُ الجِنانِ، و تُغَلَّقُ أبوابُ الجَحیمِ، و تُغَلُّ فیهِ الشَّیاطینُ، فیهِ لَیلَةٌ خَیرٌ مِن ألفِ شَهرٍ، مَن حُرِمَ خَیرَها فَقَد حُرِمَ .(18)

پیامبر خدا در مُژده دادن به یاران خویش فرمود: رمضان، شما را فرا رسیده است. ماهى مبارك، شما را فرا رسیده كه خداوند، روزه‏دارىِ آن را بر شما واجب ساخته است. در این ماه، درهاى بهشت، گشوده و درهاى جهنّم، بسته مى‏شوند و شیاطین به بند كشیده مى‏شوند. در آن، شبى است كه بهتر از هزار ماه است. هر كس از خیر آن محروم شود، به یقین، محروم مانده است .
پیامبر در خطبه خویش در آخرین جمعه ماه شعبان فرمود: اى گروه مردم! هر گاه هِلال ماه رمضان برآید، شیاطینِ سركش به بند كشیده مى‏شوند، درهاى آسمان و درهاى بهشت و درهاى رحمت، گشوده، و درهاى آتش، بسته مى‏شوند

- قال رسول الله صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: إذا كانَ أوَّلُ لَیلَةٍ مِن شَهرِ رَمَضانَ نادَى الجَلیلُ ـ تَبارَكَ و تَعالى ـ : «... یا جَبرَئیلُ، انزِل عَلَى الأَرضِ فَغُلَّ فیها مَرَدَةَ الشَّیاطینِ حَتّى لایُفسِدوا عَلى عِبادی صَومَهُم.» (19) ؛ چون شب اوّلِ ماه رمضان شود، خداى با عظمت ندا دهد: «... اى جبرئیل! به زمین فرود آى و شیاطین سركش را به بند كش تا روزه بندگانم را بر آنان تباه نسازند.»

- قال رسول الله صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: إذا كانَ أوَّلُ لَیلَةٍ مِن رَمَضانَ فُتِّحَت أبوابُ السَّماءِ فَلا یُغلَقُ مِنها بابٌ حَتّى یَكونَ آخِرُ لَیلَةٍ مِن رَمَضانَ، فَلَیسَ مِن عَبدٍ مُؤمِنٍ یُصَلّی فی لَیلَةٍ مِنها إلاّ كَتَبَ الله‏ُ لَهُ ألفـا و خَمسَمِئَةِ حَسَنَةٍ بِكُلِّ سَجدَةٍ،... (20) ؛ چون اوّلین شب (ماه) رمضان شود، درهاى آسمان، گشوده شوند. پس هیچ درى از آنها بسته نمى‏شود تا آن كه آخرین شب رمضان فرا رسد. هیچ بنده مؤمنى در شبى از آن، نماز نخوانَد، مگر آن كه خداوند براى هر سجده، هزار و پانصد حسنه بنویسد و برایش خانه‏اى از یاقوت سرخ كه شصت هزار در دارد، در بهشت بنا كند كه براى هر درى قصرى طلایى و آراسته به یاقوت سرخ است. پس چون اوّلین روز (ماه) رمضان را روزه بگیرد، همه گناهان گذشته‏اش تا مثل آن روز، آمرزیده شود. و هر كس به (ماه) رمضان برسد، هر روز، هفتاد هزار فرشته از نمازِ بامداد تا آنگاه كه (خورشید) پوشیده در حجاب شود، براى او آمرزش مى‏طلبند. و براى او در برابر هر سجده‏اى كه شب یا روز در ماه رمضان به جا آورده است، درختى خواهد بود كه سوار، در (امتداد) سایه آن (باید) پانصد سال راه برود 

قال رسول الله صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: إنَّما سُمِّیَ رَمَضانُ؛ لِأَنَّهُ یُرمِضُ الذُّنوبَ(1) ؛‌ رمضان را به این خاطر رمضان نامیده‏اند كه گناهان را مى‏سوزاند .

- قال رسول الله صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: أتَدرونَ لِمَ سُمِّیَ شَعبانُ شَعبانَ؟ لِأَنَّهُ یَتَشَعَّبُ مِنهُ خَیرٌ كَثیرٌ لِرَمَضانَ، و إنَّما سُمِّیَ رَمَضانُ رَمَضانَ؛ لِأَنَّهُ تُرمَضُ فیهِ الذُّنوبُ ـ أی تُحرَقُ ـ (2) ؛ آیا مى‏دانید كه چرا شعبان را شعبان نامیده‏اند؟ چون از آن، خیر فراوان براى رمضان، منشعب مى‏شود، و رمضان را به این خاطر رمضان نامیده‏اند كه گناهان در آن، سوزانده مى‏شوند .

هر كس رمضان را از روى ایمان و براى خدا و پاداش او، روزه بگیرد و به عبادت برخیزد، گناهان گذشته‏اش آمرزیده مى‏شود؛ و هر كس شب قدر را از روى ایمان و به امید پاداش الهى، به عبادت بایستد، گناهان گذشته‏اش بخشوده مى‏گردد.

- الدرّ المنثور عن عائشة: قیلَ لِلنَّبِیِّ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: یا رَسولَ الله، ما رَمَضانُ؟ قالَ: «أرمَضَ الله‏ُ فیهِ ذُنوبَ المُؤمِنینَ و غَفَرَها لَهُم»(3) ؛ به پیامبر صلى‏الله‏علیه‏و‏آله گفتند: اى پیامبر خدا! رمضان چیست؟ فرمود: «خداوند در آن، گناهان مؤمنان را مى‏سوزاند و مى‏آمرزد.»

- قال رسول الله‏ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: مَن صامَ رَمَضانَ و قامَهُ إیمانا وَاحتِسابا غُفِرَ لَهُ ما تَقَدَّمَ مِن ذَنبِهِ،

و مَن قامَ لَیلَةَ القَدرِ إیمانا وَاحتِسابا غُفِرَ لَهُ ما تَقَدَّمَ مِن ذَنبِهِ (4) ؛ هر كس رمضان را از روى ایمان و براى خدا و پاداش او، روزه بگیرد و به عبادت برخیزد، گناهان گذشته‏اش آمرزیده مى‏شود؛ و هر كس شب قدر را از روى ایمان و به امید پاداش الهى، به عبادت بایستد، گناهان گذشته‏اش بخشوده مى‏گردد.

- قال رسول الله‏ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: شَهرُ رَمَضانَ شَهرٌ فَرَضَ الله‏ُ عز و جل عَلَیكُم صِیامَهُ؛ فَمَن صامَهُ إیمانا وَاحتِسابا خَرَجَ مِن ذُنوبِهِ كَیَومَ وَلَدَتهُ اُمُّهُ(5) ؛ ماه رمضان، ماهى است كه خداوند، روزه آن را بر شما واجب ساخت. پس هر كس آن را از روى ایمان و به امید پاداش الهى روزه بدارد، از گناهانش بیرون مى‏آید، همچون روزى كه مادرش او را زاده است .

- قال رسول الله صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: مَن صامَ رَمَضانَ و خَتَمَهُ بِصَدَقَةٍ؛ و غَدا إلَى المُصَلّى بِغُسلٍ، رَجَعَ مَغفورا لَهُ (6)؛ هر كس رمضان را روزه بدارد و آن را با صدقه به پایان ببرد و با غسل به نمازگاه برود، آمرزیده باز مى‏گردد .

- قال رسول الله صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: یَأمُرُ الله‏ُ مَلَكا یُنادی فی كُلِّ یَومٍ مِن شَهرِ رَمَضانَ فِی الهَواءِ: أبشِروا عِبادی! فَقَد وَ هَبتُ لَكُم ذُنوبَكُمُ السّالِفَةَ، و شَفَّعتُ بَعضَهُم فی بَعضٍ فی لَیلَةِ القَدرِ، إلاّ مَن أفطَرَ عَلى مُسكِرٍ أو حِقدٍ عَلى أخیهِ المُسلِم(7)؛ خداوند به فرشته‏اى فرمان مى‏دهد كه در هر روز از ماه رمضان در هوا ندا دهد: «اى بندگان من! مژده! گناهان گذشته شما را بخشیدم و شفاعت شما را درباره یكدیگر در شب قدر قبول كردم، مگر آن كه با شراب افطار كرده باشد، یا از برادر مسلمانش كینه در دل داشته باشد.»

- قال رسول الله صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: إنَّ رَمَضانَ شَهرٌ افتَرَضَ الله‏ُ عز و جل صِیامَهُ، و إنّی سَنَنتُ لِلمُسلِمینَ قِیامَهُ؛ فَمَن صامَهُ إیمانا وَاحتِسابا خَرَجَ مِنَ الذُّنوبِ كَیَومَ وَلَدَتهُ اُمُّهُ(8) ؛ همانا رمضان، ماهى است كه خداوند، روزه آن را واجب كرده است و من قیام (براى نماز) را در آن، سنّت قرار داده‏ام . پس هر كس آن را از روى ایمان و به خاطر ثواب الهى روزه بدارد، از گناهان خارج مى‏شود، همچون روزى كه مادرش او را زاده است.

- قال رسول الله صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: مَن صامَ رَمَضانَ؛ و عَرَفَ حُدودَهُ؛ و تَحَفَّظَ مِمّا كانَ یَنبَغی لَهُ أن یَتَحَفَّظَ فیهِ، كَفَّرَ ما قَبلَهُ

(9) ؛ هر كس رمضان را روزه بدارد و حدود آن را بشناسد و خود را از آنچه سزاوار خویشتندارى در این ماه است، نگه بدارد، گناهان پیشین را پاك كرده است 

قال رسول الله‏ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: سُمِّیَ شَهرُ رَمَضانَ شَهرَ العِتقِ ؛ لِأَنَّ لله‏ِِ فی كُلِّ یَومٍ ولَیلَةٍ سِتَّمِئَةِ عَتیقٍ، و فی آخِرِهِ مِثلَ ما أعتَقَ فیما مَضى(10) ؛ ماه رمضان را ماه آزادسازى نامیده‏اند‌؛ چون خداوند در هر روز و شب، ششصد آزادشده دارد و نیز در آخر ماه، به اندازه آنچه در (روزها و شب‏هاى) گذشته آزاد كرده است .

- قال رسول الله صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: إنَّ الله‏ِِ تَعالى فی كُلِّ لَیلَةٍ مِن رَمَضانَ سِتَّمِئَةِ ألفِ عَتیقٍ مِنَ النّارِ قال البیهقی فی فضائل الأوقات: ... (11) ؛ خداوند، در هر شب (ماه) رمضان، ششصد هزار آزادشده از آتش دارد. بیهقى در فضائل الأوقات گفته است: نزد علماى ما، مقصود از عدد یادشده، «فراوانى» است، نه همان عدد یادشده در روایت. و همه اینها ـ كه خدا داناتر است ـ براى كسى است كه حدود این ماه را بشناسد و حقوق آن را نگه دارد. پس چون آخرین شب فرا رسد، خداوند به شمار همه آنچه پیش‏تر آزاد كرده، آزاد مى‏كند .

صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: إنَّ لله‏ِِ فی كُلِّ یَومِ جُمُعَةٍ سِتَّمِئَةِ ألفِ عَتیقٍ مِنَ النّارِ كُلُّهُم قَدِ استَوجَبوها، و فی كُلِّ ساعَةٍ مِن لَیلٍ أو نَهارٍ مِن شَهرِ رَمَضانَ ألفَ عَتیقٍ مِنَ النّارِ كُلُّهُم قَدِ استَوجَبوها، و لَهُ یَومَ الفِطرِ مِثلُ ما أعتَقَ فِی الشَّهرِ وَالجُمُعَةِ (12)؛ خداوند را در هر روز جمعه، ششصد هزار آزادشده از آتش است كه همه آنان شایسته آن‏اند؛ و (خداوند را) در هر ساعت از شب یا روز ماه رمضان، هزار آزادشده از آتش است كه همه آنان شایسته آن‏اند؛ و او را در روز فطر، به اندازه آزادشدگان در این ماه و جمعه است .

- قال رسول الله صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: إنَّ لله‏ِِ عز و جل عِندَ كُلِّ فَطرَةٍ الفطرة: المرَّةُ من الإفطار، عُتَقاءَ مِنَ النّارِ(13)؛ خدا را به هنگام هر نوبت افطار، آزادشدگانى از آتش است .
امام صادق علیه‏السلام: چون شب اوّل ماه رمضان شود، خداوند، از آفریدگان، هر كس را بخواهد، مى‏آمرزد. پس چون شب بعد فرا رسد، دو برابر آنان را مى‏آمرزد. شب بعد، دو برابر همه آنانى را كه آمرزیده و آزاد كرده است، مى‏آمرزد، تا [آن كه در] آخرین شب ماه رمضان، دو برابر آنچه در هر شب آزاد كرده است، از آتش آزاد مى‏كند.

- قال الإمام الصادق علیه‏السلام: إنَّ لله‏ِِ عز و جل فی كُلِّ لَیلَةٍ مِن شَهرِ رَمَضانَ عُتَقاءَ و طُلَقاءَ مِنَ النّارِ إلاّ مَن أفطَرَ عَلى مُسكِرٍ، فَإِذا كانَ فی آخِرِ لَیلَةٍ مِنهُ أعتَقَ فیها مِثلَ ما أعتَقَ فی جَمیعِهِ (14) ؛ خدا را در هر شب ماه رمضان، آزادشدگان و رهاشدگانى از آتش است، مگر كسى كه با شراب افطار كند . پس چون آخرین شبِ آن فرا رسد، به اندازه همه كسانى كه در این ماه آزاد كرده است، آزاد مى‏كند .

- قال الإمام الصادق علیه‏السلام: إذا كانَ أوَّلُ لَیلَةٍ مِن شَهرِ رَمَضانَ غَفَرَ الله‏ُ لِمَن شاءَ مِنَ الخَلقِ، فَإِذا كانَتِ اللَّیلَةُ الَّتی تَلیها ضاعَفَهُم، فَإِذا كانَتِ اللَّیلَةُ الَّتی تَلیها ضاعَفَ كُلَّ ما أعتَقَ، حَتّى آخِرِ لَیلَةٍ فی شَهرِ رَمَضانَ تَضاعَفَ مِثلَ ما أعتَقَ فی كُلِّ لَیلَةٍ .(15)

امام صادق علیه‏السلام: چون شب اوّل ماه رمضان شود، خداوند، از آفریدگان، هر كس را بخواهد، مى‏آمرزد. پس چون شب بعد فرا رسد، دو برابر آنان را مى‏آمرزد. شب بعد، دو برابر همه آنانى را كه آمرزیده و آزاد كرده است، مى‏آمرزد، تا [آن كه در] آخرین شب ماه رمضان، دو برابر آنچه در هر شب آزاد كرده است، از آتش آزاد مى‏كند 

رمضان هنگامه ي طلب و نياز به درگاه خداوند بي نياز است.در اين ماه پر بركت درهاي آسمان به روي روزه داران گشوده مي شود ،بايد از ثانيه ثانيه هاي آن به خوبي بهره برد.
اما گاه با آمدن صداي قدم هاي ماه رمضان ،زمزمه ي اين سؤال كه روزه گرفتن چه ثمره ايي دارد؟،چرا باید روزه بگيريم ؟ و يا سؤالاتي شبيه به اين از مردم شنيده مي شود.
در پاسخ به اين سؤال و ديگر اشكال تراشي هاي منتقدين روزه ، ابتدا به سراغ تاريخچه ي روزه مي رويم و اين كه روزه گرفتن تنها متعلق به دين اسلام نمي باشد . در يكي ازآيات نوراني قرآن كريم اين گونه بوده است :«... روزه بر شما واجب شده همانطور كه بر اقوام قبل از شما واجب شده بود...1» پس روزه در اديان پيشين نيز وجود داشته است . البته از تورات و انجيل فعلي بر مي آيد كه روزه در ميان يهود و نصاري معمول بوده و اقوام و ملل ديگر هنگام مواجه شدن با غم و اندوه روزه مي گرفته اند.روزه ي يهود غالباً به هنگام توبه و طلب خشنودي خداوند و يا اعلام عجز و ناتواني در برابر پروردگار و اعتراف به گناهان خود براي كسب رضاي خداوند بوده است.2 بر مي آيد كه حواريون مسيح دربعضي اوقات مجاز به گرفتن روزه گرديده اند.3 به طوري كه حيات حواريون مملو از انكار لذات و زحمات روزه داري بوده است.4
اسلام جايگاه خاصي براي روزه قائل شده است و يكي از واجبات الهي است.پيشينه روزه در دين اسلام براي اولين بار به سال ششم هجري قمري مي رسد زماني كه پيامبر پس از صلح حديبيه راهي مدينه شدو در مدينه شد و رد مدينه اعمال ماه رمضان و سپس شوال را به جا آوردند.
براي انجام اين واجب عبادي قدم اول حفظ شكم از خوردن و آشاميدن و رعايت آداب ظاهري آن است و قدم دوم حفظ زبان ،گوش،چشم ،دست ، پا و ساير اعضا و جوارح بدن از گناهان كه در صورت عدم رعايت آنها روزه باطل مي گردد.
اما نكته قابل توجه اين است كه عمل به اين دستور الهي هم چون ساير عبادات فقط بايد به خاطر انجام فرمان خدا باشد و نه انگيزه اي ديگر.
اگرچه كه روزه گرفتن با محدويدت ها و شرايط خاص خود در روح و جسم انسان آثار و بركات فراواني را باقي خواهد گذاشت اما همان گونه كه خداوند مي فرمايد:«يا ايها الذين آمنوا كتب عليكم الصيام كما كتب علي الذين من قبلكم لعلكم تتقون 5»حقيقت و هدف نهايي روزه آن است كه انسان با رعايت و مراقبت كامل به سرمايه عظيم تقوا دست يابد.